1η δημοσίευση, μετάφραση

Μελετήστε τις μεταφράσεις από τα φύλλα εργασίας που έχετε στα χέρια σας ή από την Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα

Συγκρίνετε τις μεταφράσεις από την Πύλη και αιτιολογήστε με ποιον τρόπο ανταποκρίνονται στο αρχαίο κείμενο. Συγκεκριμένα ελέγξτε:

α) αν μιμούνται την αρχαία σύνταξη,

β) αν εστιάζουν στο περιεχόμενο ή στη μορφή της γλώσσας,

γ) πώς μεταφράζουν τα απαρέμφατα, μετοχές και δοτικές του αρχαίου κειμένου;

δ) ποια σας αρέσει περισσότερο και γιατί;

ε) ποια μπορεί να διαβαστεί αυτόνομα χωρίς το αρχαίο κείμενο;

στ) σε ποια νομίζετε ότι αποδίδεται καλύτερα η σκέψη του Πρωταγόρα;

ζ) ποια νομίζετε ότι είναι η καταλληλότερη για τις Γενικές Εξετάσεις;

2η δημοσίευση, μετάφραση

Αναζητήστε στο Διαδίκτυο δυο – τρεις μεταφράσεις του πλατωνικού κειμένου (διαφορετικές από αυτές της Πύλης). Αναζητήστε στοιχεία για την ταυτότητα του διαδικτυακού τόπου όπου βρήκατε τις μεταφράσεις.

Αν η αναζήτησή σας δεν φέρει αποτέλεσμα ανατρέξτε στα:

i. πρώτη μετάφραση

ii. δεύτερη μετάφραση

iii. τρίτη μετάφραση

3. Χαρακτηρίστε τις μεταφράσεις ως προς:

α. την «πιστή» ανταπόκρισή τους στο αρ-χαίο κείμενο,

β. τη μετάφραση απαρεμφάτων, μετοχών και δοτικών,

γ. τη χρήση δευτερευουσών προτάσεων, 
δ. το λεξιλόγιο, 
ε. ό,τι άλλο σας φαίνεται ενδιαφέρον.

4. Αποφασίστε ποια μετάφραση είναι καταλληλότερη για τις Γενικές Εξετάσεις.

3η δημοσίευση, μετάφραση

Καταγράψτε τις απορίες σας για τη βαθμολόγηση της μετάφρασης στις Γενικές εξετάσεις. Απευθυνθείτε σε καθηγητές σας, βαθμολογητές, σχολικούς συμβούλους και όπου αλλού κρίνετε για να σας απαντήσουν.

Καταγράψτε τα συμπεράσματα για το είδος της μετάφρασης που απαιτείται στις Γενικές Εξετάσεις.

4η δημοσίευση, λεξιλογικά

Ανοίξτε το βιβλίο σας στις σελίδες 74-75 ή δείτε το εδώ 

Σκεφτείτε και απαντήστε αιτιολογώντας την άποψή σας:

α) για ποιον λόγο είναι αναγκαία τα λεξιλογικά σχόλια στο σχολικό βιβλίο;

β) με ποιο κριτήριο επιλέγονται οι λέξεις που ερμηνεύονται;

γ) μπορείτε να αφαιρέσετε δύο λέξεις των οποίων η ερμηνεία δεν σας φαίνεται αναγκαία;

δ) μπορείτε να προσθέσετε δύο λέξεις των οποίων η ερμηνεία θα σας βοηθούσε;

5η δημοσίευση, λεξιλογικά

Ψάξτε σε λεξικά τις λέξεις: «παραιτούμαι», «επίσκεψη», «ευλάβεια», «επαρκώ», «ώρα»

Σημειώστε για κάθε λέξη:

α) τη σημασία ή τις σημασίες της τώρα και στην αρχαιότητα,

β) την προέλευση κάθε λέξης (ετυμολογία),

γ) τι παρατηρείτε για την εξέλιξη της σημασίας των λέξεων;

δ) τι παρατηρείτε για τις αλλαγές στη μορφή των λέξεων;

Θα χρησιμοποιήσετε

το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

και, αν θέλετε, όποιο άλλο είναι διαθέσιμο.

Επίσης θα ανατρέξετε σε Λεξικό της αρχαίας ελληνικής (στις σελίδες του Τμήματος Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Αιγαίου μπορείτε να βρείτε το Liddell – Scott σε σκαναρισμένη μορφή).

Επίσης, στις σελίδες του Θησαυρού της ελληνικής γλώσσας.

Βγάλτε συμπεράσματα για:

α) την αλλαγή σημασίας (επίσκεψη),

β) την «αντοχή» λέξεων με απώτερη ινδοευρωπαϊκή καταγωγή μέσα στο χρόνο (ώρα),

γ) τα σημασιολογικά δάνεια και για τις ψευδόφιλες λέξεις (παραιτούμαι),

δ) τη σημασία που είχε η ελληνιστική κοινή στην εξέλιξη της γλώσσας,

ε) την ινδοευρωπαϊκή προέλευση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας

στ) προσπαθήστε να βγάλετε γενικότερα συμπεράσματα για την έννοια της ετυμολογίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και στα ζητούμενα των Γενικών Εξετάσεων.

6η δημοσίευση, ερμηνεία – οπτικοποίηση

Βρείτε ή σχεδιάστε πέντε (5) εικόνες που οπτικοποιούν το κείμενο.

Αντιστοιχίστε σημεία του αρχαίου κειμένου σε κάθε εικόνα παραθέτοντας το από κάτω.

7η δημοσίευση, ερμηνεία

Πρωταγόρας

Καὶ πρῶτος ἔφη δύο λόγους εἶναι περὶ παντὸς πράγματος ἀντικειμένους ἀλλήλοις· οἷς καὶ συνηρώτα, πρῶτος τοῦτο πράξας. ἀλλὰ καὶ ἤρξατό που τοῦτον τὸν τρόπον· "πάντων χρημάτων μέτρον ἄνθρωπος, τῶν μὲν ὄντων ὡς ἔστιν, τῶν δὲ οὐκ ὄντων ὡς οὐκ ἔστιν." ἔλεγέ τε μηδὲν εἶναι ψυχὴν παρὰ τὰς αἰσθήσεις, καθὰ καὶ Πλάτων φησὶν ἐν Θεαιτήτῳ, καὶ πάντα εἶναι ἀληθῆ. καὶ ἀλλαχοῦ δὲ τοῦτον ἤρξατο τὸν τρόπον· "περὶ μὲν θεῶν οὐκ ἔχω εἰδέναι οὔθ' ὡς εἰσίν, οὔθ' ὡς οὐκ εἰσίν· πολλὰ γὰρ τὰ κωλύοντα εἰδέναι, ἥ τ' ἀδηλότης καὶ βραχὺς ὢν ὁ βίος τοῦ ἀνθρώπου." διὰ ταύτην δὲ τὴν ἀρχὴν τοῦ συγγράμματος ἐξεβλήθη πρὸς Ἀθηναίων· καὶ τὰ βιβλία αὐτοῦ κατέκαυσαν ἐν τῇ ἀγορᾷ, ὑπὸ κήρυκι ἀναλεξάμενοι παρ' ἑκάστου τῶν κεκτημένων.

Διογένης Λαέρτιος, Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων, [ed. H S Long, Oxford 1964], Βιβλίον Θ΄ 51-52

Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις κατανόησης του κειμένου:

α) Υπάρχει κάτι για το οποίο να ομοφωνούν οι άνθρωποι;

β) Ποιο είναι το κριτήριο των πραγμάτων για τον Πρωταγόρα;

γ) Τι πιστεύει για την ανθρώπινη ψυχή και για τους θεούς;

δ) Πώς αντιμετώπισαν στην Αθήνα τις αντιλήψεις του;

ε) Σε τι διαφέρουν όσα αναφέρει το κείμενο απ’ όσα μας παρουσιάζει ο Πλάτωνας; Τι σας εντυπωσιάζει;

8η δημοσίευση, ερμηνεία

Συμπληρώστε σχηματικά για τον Πρωταγόρα

1. καταγωγή:

2. αντίληψη για τη γέννηση του κόσμου και των όντων:

3. αντίληψή του για τον τρόπο που πρέπει να ζουν οι άνθρωποι:
(Αν η αναζήτηση στο Ιντερνέτ δεν φέρει αποτέλεσμα, συμβουλευτείτε τις Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα και κυρίως στην ενότητα το κεφάλαιο "Οι σοφιστές και ο Σωκράτης", υποκεφάλαιο "Μπορεί να διδαχθεί η αρετή;")  

Επίκουρος,

1. καταγωγή:

2. αντίληψη για τη γέννηση του κόσμου και των όντων:

3. αντίληψή του για τον τρόπο που πρέπει να ζουν οι άνθρωποι:
(Ακόμη, επισκεφτείτε τους παρακάτω υπερσυνδέσμους και μελετήστε την επικούρεια αντίληψη για τη σύνδεση φυσικής και πρακτικής φιλοσοφίας και το συναφές ερώτημα: η φιλοσοφία διδάσκεται ή ασκείται;)

Ηράκλειτος

1. καταγωγή:

2. αντίληψη για τη γέννηση του κόσμου και των όντων:

3. αντίληψή του για τον τρόπο που πρέπει να ζουν οι άνθρωποι:

(Επισκεφτείτε και τις Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα, την ενότητα Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι και αναζητήστε απαντήσεις στις κατάλληλες σελίδες). 

Διατυπώστε γενικότερο συμπέρασμα για τις απόψεις που υπήρχαν στην αρχαιότητα σχετικά με τα ζητήματα που θέτει ο Πλάτωνας.

Ερώτημα προβληματισμού:

η Αθήνα θα ήταν το κέντρο των γραμμάτων χωρίς τους ξένους στοχαστές που κατέφευγαν στην πόλη; (ο Πλάτωνας και ο Επίκουρος ήταν από τους λίγους Αθηναίους φιλοσόφους).

9η δημοσίευση, πολυτροπική δημιουργικότητα

αρχείο παρουσίασης, αρχείο ήχου, αρχείο βίντεο

10η δημοσίευση, άλλες εκδοχές

α) η δαρβινική θεωρία

β) μετάφραση του αρχαίου κειμένου σε άλλη γλώσσα ή διάλεκτο

γ) η εικονογράφηση με την αξιοποίηση της αρχαίας αγγειογραφίας ή άλλης τέχνης

δ) οπτικοποίηση με το wordle ή το voyant και συμπεράσματα

ε) πόσο και πως επηρεάζεται ο τρόπος πρόσληψης του αρχαίου κειμένου από την οπτικοποίησή του

ζ) ποιες δυσκολίες έχει η μετάφραση και κυρίως η «ενδογλωσσική» γενικά και όταν πρόκειται για φιλοσοφικό κείμενο